System Polityczny RP- Sądy i Trybunały

Podział sądów

- sądy powszechne (rejonowe, okręgowe i apelacyjne)

-szczególne ( administracyjne i wojskowe)

-Sąd Najwyższy -Trybunał Stany -Trybunał Konstytucyjny

Co to jest wymiar sprawiedliwości?

Działalność państwa polegająca na wiążącym rozpatrywaniu przez sąd takich sporów o prawo, w których przynajmniej 1 ze stron jest osobą fizyczną/prawną.

Sąd powszechny

-tworzy go minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa

-Sąd rejonowy(powoływany dla 1/kilku gmin; może być ich kilka na terenie 1 gminy)

-Sąd okręgowy(jest tworzony na obszarze na którym funkcjonuje co najmniej 2 sądy rejonowe) -Sąd apelacyjny(tworzony jest na obszarze na którym funkcjonują co najmniej 2 sądy okręgowe)

Sąd Wojskowy

-garnizonowe lub okręgowe

-tworzy je Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości i Krajową Radą Sądownictwa

Zasady działania sądów

-dwuinstancyjność postępowania sądowego

-niezależność sądów

-jednolitość sądów -niezawisłość sędziów -udział obywateli w rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw -nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego -sądowa kontrola działalności administraji publicznej

Sąd Najwyższy

Naczelny organ sądowy RP. Zgodnie z Konstytucją i ustawą o SN z 20.09.1984r. sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych/wojskowych/administracyjnych w zakresie orzekania

Kto stoi na czele Sądu Najwyższego?

Pierwszy Prezes Sądu najwyższego (wybierany jest przez prezydenta na 6-letnią kadencję)

Izby Sądu Najwyższego

-cywilna

-karna

-wojskowa -pracy -ubezpieczeń społecznych i spraw publicznych

Skład Sądu Najwyższego

-Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

-4 prezesów Sądu Najwyższego (powoływani na czas nieokreślony)

Kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa

-rozpatrywanie kandydatur do pełnienia funkcji sędziowskich w SN/sądach powszechnych i szczególnych

-występowanie do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności z konstytucją aktów prawnych dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów

-zgłaszanie kandydata na prokuratora generalnego/2 członków Rady Instytutu Pamięci Narodowej -uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów -rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku lub powrót na stanowisko -przeprowadzanie wiz

Ile lat trwa kadencja 21 członków Krajowej Rady Sądownictwa?

4 lata

Trybunał Konstytucyjny-najważniejsze zadania (orzekanie w sprawach)

-zgodności ustaw/umów międzynarodowych z konstytucją

-zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi za zgodą wyrażoną w ustawie

-zgodności przepisów prawa wydanych przez centralne organy państwowe -zgodności z konstytucją celów/działalności partii politycznych -skarg konstytucyjnych

Uczestnicy postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym

-podmiot składający wniosek/skargę konstytucyjną

-organ wydający akt objęty tym wnioskiem

--sąd, który zadał pytanie prawne -organ statutowy partii politycznej -organ państwa, którego dotyczy spór kompetencyjny -prokurator generalny/jego zastępca/prokurator Prokuratury generalnej -przedstawiciele sejmu/prezydenta/ministra spraw zagraniczny

Co powinna zawierać skarga konstytucyjna?

-dokładnie wskazywać akt na podstawie którego zostało wydane ostateczne orzeczenie o konstytucyjnych prawach/wolnościach/obowiązkach i który jest niezgodny z konstytucją

-określać jakie konstytucyjne wolności/prawa i w jaki sposób zostały naruszone

-zawierać uzasadnienie wraz z podaniem dokładnego stanu faktycznego

Trybunał Stanu- zadania

Orzekanie o odpowiedzialności konstytucyjnej osób pełniących najwyższe stanowiska w państwie.

Jakie kary może wymierzyć TS?

-utrata czynnego i biernego prawa wyborczego

-zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk państwowych

-utrata wszystkich lub niektórych orderów/odznaczeń i tytułów honorowych

Skład Trybunału Stanu

-przewodniczący (1 prezes Sądu Najwyższego)

-2 zastępców

-16 członków