Podział sądów |
- sądy powszechne (rejonowe, okręgowe i apelacyjne) -szczególne ( administracyjne i wojskowe) -Sąd Najwyższy -Trybunał Stany -Trybunał Konstytucyjny |
Co to jest wymiar sprawiedliwości? |
Działalność państwa polegająca na wiążącym rozpatrywaniu przez sąd takich sporów o prawo, w których przynajmniej 1 ze stron jest osobą fizyczną/prawną. |
Sąd powszechny |
-tworzy go minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa -Sąd rejonowy(powoływany dla 1/kilku gmin; może być ich kilka na terenie 1 gminy) -Sąd okręgowy(jest tworzony na obszarze na którym funkcjonuje co najmniej 2 sądy rejonowe) -Sąd apelacyjny(tworzony jest na obszarze na którym funkcjonują co najmniej 2 sądy okręgowe) |
Sąd Administracyjny |
-tworzy go Naczelny Sąd Administracyjny, wojewódzkie sądy administracyjne -powołuje go Prezydent RP -funkcjonuje na terenie 1/kilku województw |
Sąd Wojskowy |
-garnizonowe lub okręgowe -tworzy je Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości i Krajową Radą Sądownictwa |
Zasady działania sądów |
-dwuinstancyjność postępowania sądowego -niezależność sądów -jednolitość sądów -niezawisłość sędziów -udział obywateli w rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw -nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego -sądowa kontrola działalności administraji publicznej |
Sąd Najwyższy |
Naczelny organ sądowy RP. Zgodnie z Konstytucją i ustawą o SN z 20.09.1984r. sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych/wojskowych/administracyjnych w zakresie orzekania |
Uprawnienia Sądu Najwyższego |
-stwierdzanie ważności wyborów do sejmu/senatu i na prezydenta -rozpoznawanie protestów wyborczych w wyborach do sejmu/senatu/na prezydenta/Parlamentu Europejskiego -stwierdzanie ważności referendum -opiniowanie projektów ustaw regulujących zasady orzekania i funkcjonowania sądów |
Kto stoi na czele Sądu Najwyższego? |
Pierwszy Prezes Sądu najwyższego (wybierany jest przez prezydenta na 6-letnią kadencję) |
Izby Sądu Najwyższego |
-cywilna -karna -wojskowa -pracy -ubezpieczeń społecznych i spraw publicznych |
Skład Sądu Najwyższego |
-Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego -4 prezesów Sądu Najwyższego (powoływani na czas nieokreślony) |
Krajowa Rada Sądownictwa |
Konstytucyjny organ państwa stojący na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów |
Kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa |
-rozpatrywanie kandydatur do pełnienia funkcji sędziowskich w SN/sądach powszechnych i szczególnych -występowanie do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności z konstytucją aktów prawnych dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów -zgłaszanie kandydata na prokuratora generalnego/2 członków Rady Instytutu Pamięci Narodowej -uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów -rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku lub powrót na stanowisko -przeprowadzanie wiz |
Ile lat trwa kadencja 21 członków Krajowej Rady Sądownictwa? |
4 lata |
Trybunał Konstytucyjny-najważniejsze zadania (orzekanie w sprawach) |
-zgodności ustaw/umów międzynarodowych z konstytucją -zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi za zgodą wyrażoną w ustawie -zgodności przepisów prawa wydanych przez centralne organy państwowe -zgodności z konstytucją celów/działalności partii politycznych -skarg konstytucyjnych |
Organy Trybunału Konstytucyjnego |
-Zgromadzenie Ogólne -członkowie zgromadzenia -prezes Trybunału konstytucyjnego |
Uczestnicy postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym |
-podmiot składający wniosek/skargę konstytucyjną -organ wydający akt objęty tym wnioskiem --sąd, który zadał pytanie prawne -organ statutowy partii politycznej -organ państwa, którego dotyczy spór kompetencyjny -prokurator generalny/jego zastępca/prokurator Prokuratury generalnej -przedstawiciele sejmu/prezydenta/ministra spraw zagraniczny |
Co powinna zawierać skarga konstytucyjna? |
-dokładnie wskazywać akt na podstawie którego zostało wydane ostateczne orzeczenie o konstytucyjnych prawach/wolnościach/obowiązkach i który jest niezgodny z konstytucją -określać jakie konstytucyjne wolności/prawa i w jaki sposób zostały naruszone -zawierać uzasadnienie wraz z podaniem dokładnego stanu faktycznego |
Trybunał Stanu- zadania |
Orzekanie o odpowiedzialności konstytucyjnej osób pełniących najwyższe stanowiska w państwie. |
Kto ponosi odpowiedzialność przed TS? |
-prezydent/premier/członkowie rządu/ osoby kierujące ministerstwem -prezes Narodowego banku Polskiego/Najwyższej Izby Kontroli/ członkowie Krajowej rady Radiofonii i telewizji/naczelny dowódca Sił Zbrojnych RP -posłowie i senatorowie |
Jakie kary może wymierzyć TS? |
-utrata czynnego i biernego prawa wyborczego -zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk państwowych -utrata wszystkich lub niektórych orderów/odznaczeń i tytułów honorowych |
Skład Trybunału Stanu |
-przewodniczący (1 prezes Sądu Najwyższego) -2 zastępców -16 członków |