Terminologia teatralna

Afisz

ogłoszenie, zapowiadające występ teatralny, rozklejane na tablicach lub na słupach.

Akt

część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego, stanowiąca względnie zamknięty i spójny odcinek jego akcji.

Aktor

osoba, grająca jakąś rolę w teatrze, artysta tworzący postaci sceniczne.

Aktor komiczny

specjalizuje się w odtwarzaniu bohaterów w komediach lub postaci komicznych.

Aktor tragiczny

specjalizuje się w odtwarzaniu bohaterów w tragediach lub postaci tragicznych.

Amfiteatr

w starożytnej architekturze rzymskiej otwarta budowla widowiskowa, zbudowana na planie elipsy, z areną pośrodku i schodkową widownią.

Animacja teatralna

uruchamianie lalek w teatrze lalkowym.

Antrakt

przerwa w spektaklu.

Budka suflera

pomieszczenie na przedzie sceny teatralnej, osłonięte przed widzami, przeznaczone dla osoby podpowiadającej tekst aktorom.

Charakteryzator

pracownik teatru, trudniący się zmienianiem wyglądu zewnętrznego człowieka (aktora) za pomocą odpowiednich środków (np. kosmetyków, ubioru).

Charakteryzatornia

pomieszczenie w teatrze, gdzie dokonuje się charakteryzacji.

Charakteryzacja

zmiana wyglądu aktora.

Lornetka teatralna

służy do oglądania spektaklu z odległych miejsc w teatrze.

Loża

wydzielona, reprezentacyjna część sali widowiskowej, wyposażona w miejsca siedzące dla kilku osób, zwykle w formie niewielkiego balkonu lub wnęki z balustradą.

Kostium

specjalnie projektowany przez scenografa strój aktorski, charakteryzujący graną przez aktora postać i będący istotnym elementem widowiska teatralnego.

Scena otwarta

bez kurtyny lub z rozsuniętą bądź podniesiona kurtyną.

Scena obrotowa

obrotowa tarcza - fragment podłogi scenicznej, ułatwia szybkie zmiany dekoracji, wykorzystywana też w celu uzyskania efektów scenicznych.

Scena elżbietańska

wielopoziomowa, składa się z przestronnego podium w kształcie prostokąta lub trapezu, wysuniętego ku widowni oraz przylegającego do niego z tyłu, piętrowego budynku scenicznego z galeryjką, wykorzystywana jako scena górna.

Scena symultaniczna

charakterystyczna dla teatru średniowiecznego, składająca się z kilku mansjonów (domków) ustawionych na wycinku koła lub prostej, w których akcja dramatu rozgrywała się jednocześnie.

Scena celkowa / terencjuszowska

proscenium było pomostem ustawionym na kołach, a jego zaplecze tworzyło kilka pawiloników - celek, każda celka tworzyła oddzielne miejsce gry.

Kanał dla orkiestry

miejsce znajdujące się pomiędzy widownią a sceną, gdzie znajduje się orkiestra.

Scenarzysta

osoba, zajmująca się pisaniem scenariuszy.

Sceneria

plastyczna oprawa wydarzeń, które rozgrywają się w przedstawieniu teatralnym.

Scenograf

osoba, która zajmuje się plastycznym i architektonicznym ukształtowaniem przestrzeni scenicznej widowiska teatralnego, obejmującą dekoracje, kostiumy, rekwizyty, liternictwo.

Kulisy

element perspektywicznej dekoracji teatralnej

Kurtyna

ruchoma (przenoszona lub rozsuwana) zasłona, najczęściej z tkaniny, oddzielająca w teatrze sceną pudełkową od widowni, albo zascenia, a także dzieląca scenę na części. Istnieją trzy rodzaje kurtyny

Krytyk teatralny

osoba zajmująca się analizowaniem widowisk teatralnych.

Mim

aktor grający w widowisku pantomimicznym lub mimicznym.

Widowisko mimiczne

gra za pomocą mimiki - ruchy mięśni twarzy.

Monolog sceniczny

dłuższa wypowiedź jednego aktora.

Koturn

obuwie na wysokich podeszwach używane przez aktorów podczas występów na scenie w teatrz antycznym w celu podwyższenia sylwetki.

Dekoracja

tło plastyczne sceny teatralnej, zespół elementów architektonicznych, malarskich lub plastycznych, które wyznaczają miejsce akcji inscenizowanego dramatu, czy przedstawienia.

Program / Repertuar

informacja dotycząca wystawianej sztuki.

Fabuła

treść utworu literackiego lub filmowego.

Foyer

sala, inne obszerne pomieszczenie lub korytarz w budynku teatralnym, obok sali koncertowej, przeznaczone do tego aby publiczność przebywała tam podczas przerw w spektaklu.

Dramat

jeden z trzech (obok liryki i epiki) rodzajów literackich, obejmujący utwory przeznaczone do wystawiania na scenie, które maja charakter fabularny. Dominuje w nich dialog.

Lalka

figurka przedstawiająca jednego z bohaterów widowiska w teatrze animacji. Rodzaje lalek

Pantomima

widowisko teatralne, w którym zdarzenia przekazywane są przez aktorów wyłącznie za pomocą ruchów ciała, gestów, mimiki.

Premiera

pierwsze przedstawienie utworu, dramatu, widowiska teatralnego.

Rekwizyt

przedmiot dekoracji scenicznej, dodatkowy drobiazg potrzebny przy wystawianiu sztuki, związany z jej akcją.

Parter

najniższy poziom miejsc dla widzów w sali widowiskowej w teatrze lub publiczność, która zajmuje miejsca na tym poziomie.

Rampa

rząd lamp oświetlających scenę teatralną od przodu.

Komedia

gatunek dramatu obejmujący utwory o wesołym i pogodnym nastroju, lekkiej i pogodnej tematyce, charakteryzujące się humorem, dowcipem, wesołością i pomyślnym zakończeniem.

Proscenium

w teatrze nowożytnym

Zascenie

pomieszczenie znajdujące się za sceną, służące jako skład dekoracji, garderoby itp.

Teatr

gałąź sztuki widowiskowej, polegająca na przedstawianiu scenicznym utworów literackich, obejmująca takie gatunki jak

Balet

rodzaj widowiska teatralnego, w którym głównym środkiem wyrazu jest taniec wykonywany przez tancerzy według scenariusza, z towarzyszeniem muzyki, na tle odpowiedniej scenografii.

Rewia

widowisko rozrywkowe skomponowane z krótkich scenek, skeczów, numerów estradowych, piosenek i tańców.