Afisz |
ogłoszenie, zapowiadające występ teatralny, rozklejane na tablicach lub na słupach. |
Akt |
część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego, stanowiąca względnie zamknięty i spójny odcinek jego akcji. |
Aktor |
osoba, grająca jakąś rolę w teatrze, artysta tworzący postaci sceniczne. |
Aktor charakterystyczny |
specjalizuje się w rolach charakterystycznych czyli takich, które podkreślają cechy właściwe danemu typowi psychicznemu. |
Aktor komiczny |
specjalizuje się w odtwarzaniu bohaterów w komediach lub postaci komicznych. |
Aktor tragiczny |
specjalizuje się w odtwarzaniu bohaterów w tragediach lub postaci tragicznych. |
Amfiteatr |
w starożytnej architekturze rzymskiej otwarta budowla widowiskowa, zbudowana na planie elipsy, z areną pośrodku i schodkową widownią. |
Animacja |
dokonywanie serii pojedynczych zdjęć rysunków, kukiełek, wycinanek itp. W różnych fazach ruchu. |
Animacja teatralna |
uruchamianie lalek w teatrze lalkowym. |
Antrakt |
przerwa w spektaklu. |
Budka suflera |
pomieszczenie na przedzie sceny teatralnej, osłonięte przed widzami, przeznaczone dla osoby podpowiadającej tekst aktorom. |
Balkon |
piętro widowni teatralnej. |
Charakteryzator |
pracownik teatru, trudniący się zmienianiem wyglądu zewnętrznego człowieka (aktora) za pomocą odpowiednich środków (np. kosmetyków, ubioru). |
Charakteryzatornia |
pomieszczenie w teatrze, gdzie dokonuje się charakteryzacji. |
Charakteryzacja |
zmiana wyglądu aktora. |
Cenzura |
oficjalna kontrola publikacji, widowisk, filmów i audycji, dokonywana przez specjalnego urzędnika, oceniającego je pod względem politycznym, religijnym, obyczajowym i moralnym. |
Lornetka teatralna |
służy do oglądania spektaklu z odległych miejsc w teatrze. |
Loża |
wydzielona, reprezentacyjna część sali widowiskowej, wyposażona w miejsca siedzące dla kilku osób, zwykle w formie niewielkiego balkonu lub wnęki z balustradą. |
Kostium |
specjalnie projektowany przez scenografa strój aktorski, charakteryzujący graną przez aktora postać i będący istotnym elementem widowiska teatralnego. |
Scena |
część budowli teatralnej usytuowana wyżej od widowni i oddzielona od niej kurtyną, odpowiednio wyposażona pod względem technicznym, stanowi miejsce gry aktorów. |
Scena otwarta |
bez kurtyny lub z rozsuniętą bądź podniesiona kurtyną. |
Scena obrotowa |
obrotowa tarcza - fragment podłogi scenicznej, ułatwia szybkie zmiany dekoracji, wykorzystywana też w celu uzyskania efektów scenicznych. |
Scena elżbietańska |
wielopoziomowa, składa się z przestronnego podium w kształcie prostokąta lub trapezu, wysuniętego ku widowni oraz przylegającego do niego z tyłu, piętrowego budynku scenicznego z galeryjką, wykorzystywana jako scena górna. |
Scena pudełkowa / szufladkowa |
tworzy zamkniętą przestrzeń ograniczoną bocznymi i górnymi dekoracjami, w tylnym planie prospektem, oddzielona od widowni proscenium, kurtyną i kanałem dla orkiestry. |
Scena symultaniczna |
charakterystyczna dla teatru średniowiecznego, składająca się z kilku mansjonów (domków) ustawionych na wycinku koła lub prostej, w których akcja dramatu rozgrywała się jednocześnie. |
Scena celkowa / terencjuszowska |
proscenium było pomostem ustawionym na kołach, a jego zaplecze tworzyło kilka pawiloników - celek, każda celka tworzyła oddzielne miejsce gry. |
Kanał dla orkiestry |
miejsce znajdujące się pomiędzy widownią a sceną, gdzie znajduje się orkiestra. |
Scenariusz |
tekst rozpisany na sceny i dialogi, będący podstawą realizacji spektaklu. |
Scenarzysta |
osoba, zajmująca się pisaniem scenariuszy. |
Sceneria |
plastyczna oprawa wydarzeń, które rozgrywają się w przedstawieniu teatralnym. |
Scenograf |
osoba, która zajmuje się plastycznym i architektonicznym ukształtowaniem przestrzeni scenicznej widowiska teatralnego, obejmującą dekoracje, kostiumy, rekwizyty, liternictwo. |
Scenografia |
plastyczne i architektoniczne ukształtowanie przestrzeni scenicznej widowiska teatralnego. |
Kulisy |
element perspektywicznej dekoracji teatralnej |
Kurtyna |
ruchoma (przenoszona lub rozsuwana) zasłona, najczęściej z tkaniny, oddzielająca w teatrze sceną pudełkową od widowni, albo zascenia, a także dzieląca scenę na części. Istnieją trzy rodzaje kurtyny |
Krytyk teatralny |
osoba zajmująca się analizowaniem widowisk teatralnych. |
Maska teatralna |
osłona twarzy, mająca kształt i formę twarzy ludzkiej, a także łba zwierzęcego, rośliny lub innej rzeczy. |
Mim |
aktor grający w widowisku pantomimicznym lub mimicznym. |
Widowisko mimiczne |
gra za pomocą mimiki - ruchy mięśni twarzy. |
Monolog sceniczny |
dłuższa wypowiedź jednego aktora. |
Monodram |
utwór dramatyczny, w którym występuje tylko jeden monologujący bohater, zwracający swą wypowiedź do publiczności teatralnej. |
Koturn |
obuwie na wysokich podeszwach używane przez aktorów podczas występów na scenie w teatrz antycznym w celu podwyższenia sylwetki. |
Dekoracja |
tło plastyczne sceny teatralnej, zespół elementów architektonicznych, malarskich lub plastycznych, które wyznaczają miejsce akcji inscenizowanego dramatu, czy przedstawienia. |
Program / Repertuar |
informacja dotycząca wystawianej sztuki. |
Inscenizacja |
przygotowanie i wystawienie na scenie utworu dramatycznego, literackiego, muzycznego, baletowego, odpowiednie opracowanie dzieła, służące wystawieniu go jako sztuki teatralnej. |
Fabuła |
treść utworu literackiego lub filmowego. |
Foyer |
sala, inne obszerne pomieszczenie lub korytarz w budynku teatralnym, obok sali koncertowej, przeznaczone do tego aby publiczność przebywała tam podczas przerw w spektaklu. |
Dramat |
jeden z trzech (obok liryki i epiki) rodzajów literackich, obejmujący utwory przeznaczone do wystawiania na scenie, które maja charakter fabularny. Dominuje w nich dialog. |
Reżyseria |
ogół czynności związanych z artystycznym kształtowaniem przedstawienia teatralnego. |
Lalka |
figurka przedstawiająca jednego z bohaterów widowiska w teatrze animacji. Rodzaje lalek |
Pantomima |
widowisko teatralne, w którym zdarzenia przekazywane są przez aktorów wyłącznie za pomocą ruchów ciała, gestów, mimiki. |
Premiera |
pierwsze przedstawienie utworu, dramatu, widowiska teatralnego. |
Prapremiera |
pierwsza w świecie lub w danym kraju publiczna prezentacja spektaklu teatralnego. |
Rekwizyt |
przedmiot dekoracji scenicznej, dodatkowy drobiazg potrzebny przy wystawianiu sztuki, związany z jej akcją. |
Parter |
najniższy poziom miejsc dla widzów w sali widowiskowej w teatrze lub publiczność, która zajmuje miejsca na tym poziomie. |
Rampa |
rząd lamp oświetlających scenę teatralną od przodu. |
Sufler |
osoba podpowiadająca w teatrze aktorom tekst roli w sposób niewidoczny dla widza (obecnie za kulisami, dawniej w budce suflera). |
Komedia |
gatunek dramatu obejmujący utwory o wesołym i pogodnym nastroju, lekkiej i pogodnej tematyce, charakteryzujące się humorem, dowcipem, wesołością i pomyślnym zakończeniem. |
Proscenium |
w teatrze nowożytnym |
Zascenie |
pomieszczenie znajdujące się za sceną, służące jako skład dekoracji, garderoby itp. |
Nadscenie |
zespół teatralnych urządzeń technicznych mieszczący się nad sceną. |
Teatr |
gałąź sztuki widowiskowej, polegająca na przedstawianiu scenicznym utworów literackich, obejmująca takie gatunki jak |
Balet |
rodzaj widowiska teatralnego, w którym głównym środkiem wyrazu jest taniec wykonywany przez tancerzy według scenariusza, z towarzyszeniem muzyki, na tle odpowiedniej scenografii. |
Rewia |
widowisko rozrywkowe skomponowane z krótkich scenek, skeczów, numerów estradowych, piosenek i tańców. |
Opera |
utwór muzyczny o charakterze dramatycznym, przeznaczony do wystawiania na scenie, składający się z partii wokalnych i instrumentalnych, czasami także mówionych i baletowych. |