FILOZOFIA

formy etnocentryzmu wyróżniane przez Andrzeja Szahaja

w ujęciu: Willa Sumnera, Melville'a Herskovitsa (życzliwa i wojująca), maksymalnie złagodzona wersja etnocentryzmu

etnocentryzm w ujęciu Willa Sumnera

grupa stanowi centrum świata, a wszystko dookoła jest oceniane i klasyfikowane w odniesieniu do niej

etnocentryzm w ujęciu Melville'a Herskovitsa

należy przedkładać własny sposób życia nad inne

maksymalnie złagodzona wersja etnocentryzmu zakłada,

że nie sposób wznieść się w swych ocenach do punktu widzenia „znikąd”. Ta forma pozwala na wydawanie ocen z punktu widzenia danej kultury, ale bez popadania w samouwielbienie. Odrzuca się przekonanie, że w każdej sytuacji kultura własna jest lepsza od inn

relatywizm

stanowisko, w myśl którego wartości lub przekonania o charakterze poznawczym, ontologicznym, światopoglądowym, etycznym lub estetycznym są względne wobec czynników takich jak: kultura danej społeczności, przyjęty schemat pojęciowy lub określony moment his

absolutyzm

przeciwieństwo relatywizmu; określone przekonania, sądy i wartości są niezmienne oraz prawdziwe w sensie Prawdy Absolutnej i obowiązują niezależnie od punktu widzenia jednostek, interesów grup społecznych, kultury danej społeczności czy procesów historycz

rozsądnym etnocentryzmem

koncepcja złotego środka Andrzeja Szahaja pomiędzy relatywizmem a fundamentalizmem; Rozsądny etnocentryzm nie uznaje wszystkich konsekwencji relatywizmu, ale podkreśla, że nie istnieje Prawda, na którą nie miałyby wpływu pewne uprzednie założenia związane

polityka uznania wg Charlesa Taylora

Taylor wyjaśnia związek pomiędzy uznaniem a ludzką tożsamością. „Nasza tożsamość jest częściowo ukształtowana przez uznanie lub jego brak. Często przez niewłaściwe uznanie innych, osoba lub grupa może więc cierpieć prawdziwą krzywdę, prawdziwe wypaczenie,

Przykład: kobiety w społeczeństwach patriarchalnych, Czarni, kolonizowane ludy nieeuropejskie. Takie krzywdzące formy niewłaściwego uznania są oznaką braku szacunku, powodem głębokiego zranienia, która wywołuje w ofierze wyniszczająca nienawiść do samej s

Należne uznanie NIE JEST uprzejmością, lecz jest POTRZEBĄ. Taylor uważa, że kwestie związanie z uznaniem i tożsamością nabrały specyficznego znaczenia z nadejściem nowoczesności, w której uznanie przestało być gwarantowane w ramach stabilnych hierarchii

odmiany polityki uznania

polityka uniwersalizmu i różnicy

polityka uznania - polityka różnicy

akceptuje konieczność uznania w jednostkach (grupach) tego, co w nich unikalne

polityka wielokulturowości wg Willa Kymlicki

Will uważa, że każdej kulturze należy się szacunek i uznanie. Uznanie, które ma być swego rodzaju zadośćuczynieniem i wynagrodzeniem wcześniejszych krzywd związanych z koniecznością przystosowania się jakiejś kultury do kultury przeważającej, dominującej.

multikulturalizm (polityka wielokulturowości Will Kymlicki)

jest sposobem na publiczne identyfikowanie się ze swoją grupą etniczną, jeśli się tego chce, bez obawy, że będzie to niekorzystne czy w zły sposób wyróżni ze społeczeństwa. Multikulturalizm czyni posiadanie odmienności kulturowej powszechnie akceptowalną

Imperializm kulturowy (Iris Marion Young)

to proces, w którym Kontakt kulturowy ma charakter pośredni i dokonuje się za pośrednictwem przepływu treści i produktów kulturowych, poprzez rynek i środki masowego przekazu.. Nasila się w epoce globalizacji.

„otwartość na niezasymilowaną inność (Iris Maron Young)

Ideał, który pociąga za sobą celebrowanie odmiennych kultur, cech różnych grup, różnorodnych zbiorowych tożsamości, nieustannie konstruowanych i dekonstruowanych w ramach przepływów i zmian życia społecznego.

Pięć twarzy ucisku (Iris Marion Young)

wyzysk, marginalizacja, bezsilność, kulturowy imperializm, przemoc

mem

jakaś porcja informacji (instrukcja, idea, konwencja), która może dotyczyć wszelkich sfer ludzkiego życia (mody, kulinariów, filozofii), i która przenosi się z jednego człowieka na drugiego, sprawiając, że ten człowiek zachowuje się w jakiś konkretny spos

memy, tak jak geny, są:

• samolubne - rozprzestrzeniają się, jak popadnie, bez względu na to, czy są użyteczne, neutralne czy szkodliwe

• replikatorami - stanowią informację i replikują się w niedoskonały sposób, a z tych kopii tylko niektóre są w stanie przetrwać

Memy podlegają tak zwanemu uczeniu algorytmem ewolucyjnym

spośród wielu słabych osobników tylko najsilniejsze przetrwają. A ponieważ te zmiany w gatunkach sprawiają, że samo środowisko również się zmienia, ten proces nigdy nie ustaje. Ilekroć mem jest przekazywany dalej, następuje utrwalenie zawartych w nim idei

dlaczego geny mogą nam szkodzić i co mają wspólnego z tym, że trudno jest przestać myśleć na zawołanie

człowiek stał się narzędziem do replikacji memów; dobór naturalny został poddany memetycznemu, który napędza ewolucję człowieka w interesie memów, a nie genów, czym można wytłumaczyć szereg zjawisk społecznych i zachowań ludzkich, przeczących interesom bi

orientalizm w rozumieniu Edwarda Saida

Said rozumie orientalizm jako orientalistykę, czyli naukę zajmującą się badaniem Orientu (dyskurs nt. Orientu). Ocenia ją bardzo negatywnie, jako pseudonaukę i poddaje krytyce.

Błędem dyskursu było charakteryzowanie Orientu, jako czegoś irracjonalnego, upadłego w przeciwieństwie do rozumnego, dojrzałego i normalnego Zachodu. To Zachód nadawał tożsamość Orientowi, sam tworzył jego obraz i brał go za realny. Orientalizm to zaś zes

hegemonia

termin pochodzi z języka greckiego, w starożytnej Grecji oznaczał przywództwo jednego państwa nad innymi, które poddają się jego kierownictwu.

automatyzacja zjada rzeczy

To, co robimy automatycznie, bez namysłu, bez „odczuwania” tego jakby nie istniało. Np. w filmie „Klik! I robisz co chcesz” koleś ma pilot, którym może przyspieszyć czas tak, aby nie odczuwać tego, co się w tym czasie dzieje. Automatyzuje coraz więcej swo

Przykład z Dziennika Tołstoja

„Ścierałem kurz w pokoju i idąc dookoła, doszedłem do kanapy, nie mogłem jednak przypomnieć sobie, czy ją wytarłem, czy też nie. Ponieważ są to ruchy zwykłe i podświadome, nie mogłem sobie tego przypomnieć i czułem, że to jest już niemożliwe. Jeśli więc ś

Proces automatyzacji tłumaczy prawa naszej mowy prozaicznej

z jej niedokończonym zdaniem oraz na wpół wymówionym słowem. W szybkiej mowie praktycznej słów się nie wymawia – w świadomości pojawiają się tylko pierwsze dźwięki, szeregi liter.

Chwyt udziwnienia rzeczy wg Szkłowskiego

środek sztuki. Polega na tym, że nie określa rzeczy jej nazwą, lecz opisuje tak, jakby była widziana po raz pierwszy. Wypadek opisuje tak, jakby po raz pierwszy miał miejsce.

Cel sztuki wg Szkłowskiego

Cel sztuki to dać odczucie rzeczy w formie widzenia, nie tylko pojmowania. Sztuka ma przywrócić wrażenie życia i sprawić, że będziemy odczuwać rzeczy.

Przykład z opowiadania „Bystronogi

narratorem jest koń, rzeczy są udziwnione poprzez percepcję zwierzęcia: „to, co stajenny mówił i biciu i o Bogu – zrozumiałem bardzo dobrze, ale zupełnie niejasne było dla mnie wówczas znaczenie takich słów jak swój, jego źrebak; domyślałem się na ich pod

język prozaiczny wg Wiktora Szkłowskiego

→ mowa zwykła, oszczędna, lekka, prawidłowa

Przykład z trąbą (pokazuje, że istnieją dwa rodzaje obrazów: czysto prozaiczny, praktyczny środek myślenia i poetycki, zwiększający wrażenie)

→ „Idę ulicą i widzę że człowiek z trąbą na plecach upuścił paczkę. Wołam do niego „Hej, trąbo, zgubiłeś paczkę!”. Jest to przykład obrazu – tropu czysto prozaicznego.

→ „Kilku ludzi stoi w szeregu. Plutonowy, widząc, że jeden z nich stoi nieprzepisowo, mówi doń: Hej, trąbo, jak stoisz?”. Ten obraz jest tropem poetyckim. Obraz poetycki jest jednym ze sposobów wywołania największego wrażenia.

interpretatorzy tworzą znaczenia tekstów, a znaczenia tekstów tworzą czytelników (Stanley Fish)

wykładowca przerabiał z jedną grupą studentów (językoznawstwo i literaturoznawstwo) jakieś tematy, zapisał na tablicy nazwiska literaturoznawców w formie wiersza – z tymi nazwiskami związana była praca semestralna. Potem przyszła inna grupa studentów (ang

wg teorii mimetycznej fundamentalną przyczyną poezji jest (M. H. Ambrams):

przyczyna formalna, określana przede wszystkim przez naśladowane cechy i działania ludzi.

ogólna idea teorii mimetycznej (M. H. Abrams)

wyjaśnia sztukę jako naśladowanie pewnych aspektów świata. Naśladowanie to termin zakładający jakąś relację, odnoszący się do dwu członów i zachodzącej między nimi odpowiedzialności.

w dialogach Platońskich filozof posługuje się trzema kategoriami teorii mimesis:

1) Pierwsza obejmuje wieczne i niezmienne Idee;

2) Druga, stanowiąca jej odbicie, to świat zmysłowy, naturalny lub wytworzony sztucznie;

3) Na trzecią zaś składają się cienie, obrazy odbite w wodzie i w zwierciadłach, oraz sztuki piękne.

Filozofia Platońska pozostaje filozofią jednego miernika

Filozofia Platońska pozostaje filozofią jednego miernika, wszystko bowiem, łącznie ze sztuką, oceniane jest ostatecznie według tego jednego kryterium: relacji do niezmiennych Idei. W tej sytuacji poeta staje się współzawodnikiem rzemieślnika, prawodawcy

Fundamentalna przyczyna poezji wg teorii pragmatycznej:

przyczyna celowa, zamierzone oddziaływanie na publiczność

teoria pragmatyczna wg Abramsa

Krytyka, która ukierunkowana jest na odbiorców. Widzi ona w dziele sztuki głównie środek do celu, narzędzie mające coś sprawić, za miernik zaś jego wartości uznaje zwykle to, czy cel ów udało się osiągnąć. Zasadniczo znamienne dla krytyka pragmatycznego j

Samuel Johnson - ocena pozycji Szekspira

W systematycznej ocenie samych dzieł Szekspira mimesis powstaje dla naszego krytyka w pewnym stopniu kryterium istotnym. Utrzymuje on, iż „wielkość Szekspira polega tedy na tym, że jego dramat jest zwierciadłem życia ", a także natury nieożywionej. Johnso

Ogólna idea teorii ekspresyjnej wg Abramsa

sposób myślenia o poezji jako o spontanicznym wybuchu głębokich uczuć; sposób myślenia, w którym sam twórca staje się głównym czynnikiem sprawczym zarówno artystycznego wytworu, jak i kryteriów, według których należy go oceniać.

Fundamentalna przyczyna poezji wg teorii ekspresyjnej Abramsa

uczucia i pragnienia poety, przymus „twórczej” wyobraźni”, która, niczym Bóg stwórca, pobudza samą siebie.