Ewolucjonizm

Teoria Lamarcka:

1) wszystkie organizmy obdarzone są siłą witalną, która sprawia,że mają zdolność do nieustannego rozwoju

2) ewolucja odbywa się na poziomie osobniczym

3)narządy używane rozwijają się,a nieużywane się uwsteczniają 4)cechy nabyte w ciągu życia osobnika są dziedziczone 5) życie na Ziemi powstaje na drodze samorództwa

Teoria ewolucji Darwina

przemiany organizmów możliwe są za pomocą zmienności organizmów; mechanizmami ewolucji są dobór naturalny i walka o byt (konkurencja między organizmami)

Syntetyczna teoria ewolucji (rozwinięcie teorii Darwina)

-zmienność genetyczna jest wynikiem rekombinacji i mutacji

-w przyrodzie istnieje nadwyżka rozrodczośći (organizmy produkują dużo potomstwa,jednak ich ilość jest względnie stała w populacji)

-organizmy konkurują ze sobą,czego przejawem jest walka o byt -największe szanse przeżycia mają osobniki najlepiej przystosowane do danych warunków (selekcja naturalna)

Skamieniałości

owady zatopione w bursztynie, skamieniałe kości, muszle organizmów

Formy przejściowe

ichtiostega, seymuria i kotylozaury, praptak (archeopteryx) ,cynognatus ,stekowce

ichtiostega

cechy rybie: łuski,ogon z płetwą,nozdrza, linia naboczna

cechy płazie: kończyny połączone z kręgosłupem, płuca, ucho środkowe

praptak (archeopteryx)

cechy gadzie: szczęki z zębami, 3 wolne palce w skrzydle, niezrośnięte kręgi, brak grzebienia na mostku, pełne kości

cechy ptasie: pióra,dziób, kość skokowa, obojczyki, miednica otwarta, kości częściowo pneumatyczne

cynognatus

cechy gadzie: masywna sylwetka gadzia, żuchwa jak u gada, budowa palców-liczba paliczków jak u gada

cechy ssacze: wtórne podniebienie kostne, heterodontyzm, 2 kłykcie potyliczne, kończyny podpierają tułów, sierść

stekowce

cechy gadzie : kość krucza, jajorodność, nieustalona temperatura

cechy ssacze: sierść, gruczoły mleczne

Dowody pośrednie:

jedność budowy i funkcjonowania, narządy homologiczne, narządy analogiczne, narządy szczątkowe, atawizmy, dowody z zakresu embriologii, dowody z zakresu biogeografii, podobieństwo biochemiczne organizów

melanizm przemysłowy

na przykładzie krępaka nabrzozaka; Forma ta, mniej widoczna na tle ciemnej od pyłów kory drzew, rzadziej padała ofiarą ptaków drapieżnych, które eliminowały osobniki jasno ubarwione. W rezultacie na obszarach przemysłowych zaczęła dominować forma ciemno u

antybiotykooporność

wynika to m.in. z faktu,że po podaniu antybiotyku w organizmach osób chorych przetrwały nieliczne bakterie, które pomogły przekazać cechę oporności bakteriom potomnym

narządy analogiczne

narządy,które nie mają wspólnego pochodzenia,ale są zewnętrznie podobne na skutek pełnienia podobnych funkcji; powstają w wyniku konwergencji

przykłady narządów homologicznych

kończyny przednie ssaków, liście pułapkowe dzbanecznika, liście spichrzowe cebuli, liście ozdobne poinsencji , liść pułapkowy rosiczki i płatek róży, oko karpia i oko człowieka, woreczek zalążkowy jabłoni i bielmo pierwotne sosny, płytki kostne w skórze

przykłady narządów analogicznych

skrzydło ważki i ptaka, rośliny kaktusowate i wilczomleczowate, kończyny kreta i odnóża turkucia podjadka

dywergencja

powstawanie różnic pomiędzy blisko spokrewnionymi organizmami w związku z ich przystosowaniem się do funkcjonowania w różnych warunkach środowiska

przykłady konwergencji

rekiny i delfiny upodobniły się do siebie kształtem ciała, kaktus i wilczomlecze, opływowy kształt ciała: delfina,dorsza,foki,wieloryba,

źródło konwergencji

te same czynniki doboru naturalnego wpływające na proces ewolucji różnych populacji ; organizmy, mimo,że są przedstawicielami różnych grup,upodabniają się do siebie w takim samym środowisku

atawizmy

cechy charakterystyczne dla odległych przodków,które zanikły w toku ewolucji-silne owłosienie u człowieka, u kaktusów występują ciernie zamiast liści

narządy szczątkowe

u współczesnych uległy silnemu uwstecznieniu, natomiast u ich przodków były dobrze rozwinięte i spełniały ważne funkcje

przykłady narządów szczątkowych

1)u roślin- rodnia w zalążku sosny

2) u zwierząt- ślepe oczy kreta, skrzydła strusia, włosy na skórze słonia, szczątkowe palce kopytnych

3)człowiek-wyrostek robaczkowy, owłosienie ciała,zęby mądrości, mięśnie ruchowe małżowiny usznej, kość ogonowa,najądrze

Dowody z zakresu biogeografii

wielość endemitów na wyspach,np na Galapagos

endemity

organizmy występujące tylko na danym obszarze- koala, kameleon,

Podobieństwo biochemiczne

-taka sama struktura wielkocząsteczkowych związków organicznych ,wchodzących w skład wszystkich org.

-wykorzystywanie ATP jako podstawowego akumulatora i nośnika energii

-wytwarzanie przez większość organizmów niektórych enzymów trawiennych, -podobieństwo chlorofilu i hemoglobiny -podobieństwo budowy niektórych białek-np.cytochrom C -podobieństwo niektórych hormonów-insulina ludzka i świńska -podobieństwo budowy antyg

dobór stabilizujący

względnie stałe warunki środowiska, faworyzuje fenotypy,które najlepiej przystosowują się do zmian

dobór kierunkowy

warunki środowiska ulegają stopniowym zmianom, powoduje przesunięcie rozkładu częstości cechy w stronę jednej z wartości skrajnych ( z cechami wyraźnie niekorzystnymi)

dobór rozrywający

eliminuje osobniki o średnim natężeniu cechy; powoduje powstanie dwóch odrębnych populacji

populacja o małej liczebności

w małej populacji zmniejsza się zmienność genetyczna,co utrudnia adaptację do zmieniających się warunków środowiska/ w małych populacjach w wyniku dryfu genetycznego może łatwiej dojść do utrwalenia mutacji niekorzystnej

izolacja rozrodcza

:prezygotyczna i postzygotyczna

izolacja prezygotyczna

występują w niej bariery,które uniemożliwiają zapłodnienie :

1)izolacja siedliskowa-odmnienne siedliska

2)sezonowa-różna pora okresów godowych 3)behawioralna-różne zachowania godowe 4)mechaniczna-odmienna budowa narządów kopulacyjnych 5)gametyczna-chemiczna niezgodność

specjacja allopatryczna-na różnych terenach/rozdzielone barierą geograficzną

geograficzna, zmiany w puli genowej populacji odizolowanej, wykształcenie mechaniczmów izolacji rozrodczej

specjacja sympatryczna-na tyc samych terenach/nierozdzielone barierą geograficzną

dobór rozrywający,poliploidyzacja