Leki ukł. oddechowego

Leki p-kaszlowe ośrodkowe opioidowe o silnym działaniu uzależniającym

Morfina

Oksykodon

wyjątkowo: zranienie klp., nowotwory płuc

Leki p-kaszlowe ośrodkowe opioidowe o słabym działaniu uzależniającym

Kodeina: NIE w ciąży, u noworodków i wcześniaków

Dihydrokodeina

Noskapina: brak działania p-bólowego

Leki p-kaszlowe ośrodkowe opioidowe nieuzależniające

Dekstrometorfan: antagonista rec. NMDA i rec. N, RI 5HT, na rec. opioidowe działa dopiero po przedawkowaniu, brak działania p-bólowego

Leki p-kaszlowe działające obwodowo

Benzonatat (hamuje aferentne włókna n.X)

Lewodropropizyna

Leki naturalne mukoaktywne wykrztuśne pośrednie

Prawoślaz lekarski

Lukrecja gładka

Pierwiosnek lekarski Gwajakole (gwajafenazyna zwiększa też wydzielinę z macicy i nosa, osłabia kurczliwość mm.i nasila porfirię) Ipekakuana Krzyżownica wirgilijska

Saponiny

Leki mukoaktywne wykrztuśne pośrednie

W dużych dawkach krwotoczne zapalenie błony śluzowej żołądka

korzeń lukrecji, pierwiosna, mydlnicy, senegi

Leki mukoaktywne wykrztuśne bezpośrednie

NaCl 7%

KI (DN: nasilenie trądziku, zaburzenia tarczycy, obrzęk ślinianek, p-wsk: grużlica)

Olejki eteryczne

Leki mukoaktywne wykrztuśne bezpośrednie

gdy p.o. uszkodzenie tkanek miękkich i surfaktantu

Tyloksapol

Lek mukoaktywny wykrztuśny bezpośredni

zmniejsza napięcie powierzchniowe (ułatwienie ruchu rzęsek i usuwania wydzieliny)

tylko w szpitalu po torakochirurgii i zab. oddychania u małych dzieci

ACC

p.o. i i.v. w zatruciu paracetamolem

NIE w astmie bo może wywołać skurcz oskrzeli i napad kaszlu, u dzieci<6rż, ciąży i laktacji

DN: szumy uszne

Mesna

wziewnie i wstrzykiwania w działaniu protekcyjnym przed krwotocznym zapaleniem pęcherza moczowego przy stos. cyklofosfamidu

NIE w astmie bo skurcz oskrzeli

Dornaza-alfa

Rekombinowana DNA-za rozkładająca DNA neutrofilii

w mukowiscydozie

DN: zmiana głosu wziewnie

Leki p-zapalne w astmie

GKS

nedokromil i kwas kromoglikanowy

montelukast, zefirlukast, zileuton

Leki rozszerzające oskrzela w astmie

beta2-mimetyki

teofilina (metyloksantyna)

cholinolityki

GKS

wziewnie: flutikazon, beklometazon, cyklezonid, budezonid

p.o. prednizolon

i.v. w stasus asthmaticus półbursztynian hydrokortyzonu, metyloprednizolon nie w ostrych napadach astmy spadek zapalenia, obrzędu błon śluzowych, wydz. śluzu, usprawnienie rzęsek i w dużych dawkach bezp. spazmolitycznie

Kromony

Kwas kromoglikanowy

Nedokromil

hamują kanały Cl- w kom.tucznych i wytw. cytokin przez makrofagi działanie miejscowe u dzieci w astmie alergicznej, też alergiczne zap. spojówek i alergie pokarmowe

Inhibitory leukotrienowe

inh. 5-lipooksygenazy: Zileuton

inh: rec. leukotrienowych CysLT1: Montelukast, Zefirlukast

DN: zespół Churga-Straussa

szybkodziałające beta2-mimetyki

Terbutalina s.c.

Salbutamol

Fenoterol I rzutu w doraźnym leczeniu skurczu oskrzeli

DN beta2-mimetyków

hipokaliemia

tachykardia i tachyarytmie

hiperglikemia drżenia mięśniowe

Beta-adrenolityki

up-regulation rec.beta2

zmniejszają umieralność pacjentów z POChp i częstość zaostrzeń

Teofilina

5-15 mikrog/ml

DN: pobudzenie, bezsenność, bóle głowy

tachykardia, tachyarytmie przyspieszenie perystaltyki, spadek pH soku żołądkowego Uwaga! w padaczce, nadczynności tarczycy, zaburzeniach rytmu serca, chorobami wątroby hamuje fosfodiesterazę, blokuje rec. adenozyny i ułatwia deacetylację histonów

stopień I GINA

SABA

stopień II GINA

(SABA)

niska dawka wGKS lub lek antyleukotrienowy

stopień III GINA

(SABA)

niska dawka wGKS+LABA lub średnia/wysoka dawka wGKS lub niska dawka wGKS+lek antyleukotrienowy/teofilina przedłużona

stopień V GINA

(SABA)

stopień IV + doustne GKS niska dawka lub omalizumab

siarczan magnezu i.v.

ostry napad astmy FEV1<25-50%

hipoksemia bez poprawy po lekach rozkurczających wziewnych

status asthmaticus

Roflumilast

inhibitor fosfodiesterazy 4

działa p-zapalnie, hamuje powst.cytokin

met.przez P450 POChP