WRAŻENIE |
sensoryczne, na pojedynczy bodziec zmysłowy - jeden bodziec, jedno wrażenie (słuchowe, wzrokowe, dotykowe...) |
SPOSTRZEŻENIE |
percepcja całego obiektu, ponieważ mamy jego ozwierciedlenie w umyśle - to jak odbierzemy zależy też od naszego stanu |
HIPERSTEZJA |
nadwrażliwość na bodźce - wrażenia (np. na początku psychozy) |
HIPOSTEZJA |
zmniejszenie wrażliwosci na bodźce - wrażenia, np. w depresji |
CENESTOPATIE |
wrażenia płynące z ciała, np. mrowienie (np. w depresji hipohondrycznej) |
ZŁUDZENIE |
fałszywa interpretacja realnego bodźca (sąd realizujący jest ok, sąd klasyfikujacy błędny) |
HALUCYNACJE (OMAMY) |
fałszywa interpretacja nieistniejacego bodźca (sąd realizujący i sąd klasyfikujacy są błędne) |
PAREIDOLIE |
złudzenie - dostrzeganie np. twarzy w chmurach |
OMAMY HIPNAGOGICZNE |
omamy kiedy zasypiamy (nie muszą być patologią) |
OMAMY HIPNOPOMPICZNE |
omamy kiedy się budzimy (nie muszą byc patologią) |
PARAHALUCYNACJE (Halucynoidy) |
halucynacje kiedy jesteśmy świadomi i krytyczni |
PSEUDOHALUCYNACJE (Omamy rzekome) |
halucynacje kiedy słyszymy je we własnej głowie, albo widzimy obraz "pod powiekami" |
PRZYSPIESZENIE |
bogate skojarzenia, przeskakiwanie z tematu na temat, szybkie mówienie i myślenie -> gonitwa myśli |
SPOWOLNIENIE |
wolno myślimy, wolno mówimy |
ZAHAMOWANIE |
zatrzymanie się wolno płynącego wątku myślowego (toku wypowiedzi) |
ZATAMOWANIE |
nagłe zatrzymanie normalnie przebiegającego wątku myślowego (toku wypowiedzi) |
NATŁOK (mantyzm) |
nadmiar wątków myślowych |
ROZKOJARZENIE |
brak logicznego związku między fragmentami wypowiedzi (np. zdaniami), "sałata słowna" (?) |
SPLĄTANIE |
zupełne "porwanie" wątku myślowego, nie ma logicznych fragmentów + przyspieszenie myśli |
INKOHERENCJA MYŚLENIA |
"sałata słowna" wg Jaremy - brak jakiejkolwiek logiki w wypowiedzi |
LEPKOŚĆ |
przywieranie do jednego tematu |
ROZWLEKŁOŚĆ |
rozwlekanie wypowiedzi o wątki poboczne |
PERSEWERACJE |
wielokrotne powtarzanie tych samych słów |
WERBIGERACJE |
szkoła, woła, koła... powtarzanie słów, które brzmią podobnie, |
DROBIAZGOWOŚĆ |
stałe wzbogacanie wypowiedzi wątkami pobocznymi |
ECHOLALIA |
bezwiedne powtarzanie czyiś słów |
MYŚLENIE PARALOGICZNE |
absurdalne wnioski, brak logiki myślenia |
MYŚLENIE MAGICZNE |
"jeśli zjem sałatkę to rak zniknie" |
NEOLOGIZMY |
tworzenie nowych, dziwacznych słów |
AMBISENTENCJE |
2 sprzeczne wątki myślowe - "mąż zmiarł tydzień temu, nie wrócę do domu bo mnie zabije" |
UROJENIA |
fałszywe sądy, chory jest pełnie o nich przekonany, brak możliwości zmiany myślenia |
MYŚLI NADWARTOŚCIOWE |
idee, którym chory podporządkowuje całe życie |
MYŚLI NATRĘTNE (Obsesje) |
niekontrolowane, narzucające się myśli - jest krytycyzm i duże cierpienie |
FUZJA POZNAWCZA |
mechanizm przy myślach natrętnych "jeśli to pomyślę, to to zrobię" |
KOMPULSJE |
natrętne czynności - mają na celu załagodzenie natrętnych myśli |
HIPERMNEZJA |
nadczynność zapamiętywania (głównie szczegółów) |
HIPOMNEZJA CZYNNOŚCIOWA |
osłabienie przypominania na skutek silnych emocji |
HIPOMNEZJA ORGANICZNA |
osłabienie przypominania, przechowywania, zapamiętywania na skutek np. urazu mózgu |
AMNEZJA |
luki pamieciowe (również czynnościowa i organiczna) |
AMNEZJA WSTECZNA |
obejmuje okres przed utratą świadomości |
AMNEZJA NASTĘPCZA |
obejmuje okres po utracie świadomości |
AMNEZJA ŚRÓDCZESNA |
w trakcie utraty świadomości |
PARAMNEZJE |
jakościowe zaburzenie pamięci |
ZŁUDZENIA PAMIĘCIOWE |
wspomnienia zafałszowane pod wpływem silnych emocji (ale dotyczą realnych bodźców) |
OMAMY PAMIĘCIOWE |
zmyślone wspomnienia, chory przekonany jest, że są prawdziwe |
KONFABULACJE |
wypełnianie luk pamięciowych zmyślonymi wspomnieniami |
ZŁUDZENIA PAMIĘCIOWE UTOŻSAMIAJĄCE |
poczucie znajomości nowej sytuacji lub nieznajomości znanej |
KRYPTOMNEZJE |
treści, które mamy w pamięci, ale myślimy, że są nowe (np. nieświadomy plagiat) |
AFEKT |
obserwowana przez badającego ekspresja emocji (duże natężenie, bardzo krótki czas trwania) |
EMOCJA |
znaczne natężenie, krótki czas trwania |
NASTRÓJ |
słabe natężenie, długi czas trwania |
NIETRZYMANIE AFEKTU |
brak kontroli nad afektem, np. wybuchanie gniewem |
AFEKT PATOLOGICZNY |
reakcja emocjonalna nieadekwatna do sytuacji + zaburzenia pamięci |
AFEKT NIEDOSTOSOWANY |
zaburzenie emocji |
PARAMIMIA |
ekspresja niedostosowana do afektu (co innego czujemy, co innego okazujemy) - rodzaj afektu niedostosowanego |
HIPERTYMIA |
nadmierne wysycenie emocjonalne - rodzaj afektu niedostosowanego |
HIPOTYMIA |
ograniczone wysycenie emocjonalne - rodzaj afektu niedostosowanego |
AFEKT BLADY / OSŁABIONY / TĘPY / APATIA |
wyraźne osłabienie afektu (ilościowe!) |
AFEKT LABILNY |
chwiejność emocjonalna, niemożność utrzymania jednej emocj |
AFEKT SZTYWNY |
niemożność współbrzmienia emocjonalnego z otoczeniem |
ZALEGANIE AFEKTU |
nadmierne utrzymywanie się emocji po jej wzbudzeniu |
ZOBOJĘTNIENIE UCZUCIOWE |
ograniczenie emocji lub ich nie przeżywanie |
AMBIWALENCJA EMOCJONALNA |
występowanie sprzecznych emocji |
NASTRÓJ OBNIŻONY |
depresyjny, dysforyczny, dystymiczny |
NASTRÓJ DEPRESYJNY |
ton rozpaczy |
NASTRÓJ DYSFORYCZNY |
rozdrażenienie |
NASTRÓJ DYSTYMICZNY |
złe samopoczucie, zmęczenie życiem, objawy somatyczne |
NASTRÓJ PODWYŻSZONY |
maniakalny, euforyczny, moriatyczny, ekstatyczny |
NASTRÓJ MANIAKALNY |
uniesienie, pobudzenie, brak zahamowań |
NASTRÓJ EUFORYCZNY |
lżejszy niż maniakalny (hipomania?) |
NASTRÓJ MORIATYCZNY |
ton pustej wesołkowatości |
NASTRÓJ EKSTATYCZNY |
poczucie doniosłości sytuacji i własnej roli |
NASTRÓJ LĘKOWY |
negatywny z komponentą poczucia zagrożenia |
LĘK NAPADOWY (paniczny) |
nagły, silny, któtkotrwały -> strach |
LĘK UOGÓLNIONY (GAD) |
bez przerwy sytuacje lękowe różne -> lęk |
LĘK WOLNOPŁYNĄCY |
długotrwały, bez wyraźnego źródła -> lęk |
FOBIA |
przed konkretnym obiektem / sytuacją -> strach |
HIPOBULIA |
obniżenie napędu i aktywności psychomotorycznej |
HIPERBULIA |
podwyższenie napędu i aktywności psychomotorycznej |
ABULIA |
zanik woli i możliwości do podjęcia jakichkolwiek działań |
ZAHAMOWANIE RUCHOWE (STUPOR) |
1) nagłe zastygnięcie, często w niewygodnej pozie 2) próbujemy pobudzić pacjenta do jakiegoś ruchu, a on nic 3) zahamowanie częściowe - wyciągamy rękę, a chory cofa |
OSŁUPIENIE KATATONICZNE |
nagłe zastygnięcie, często w niewygodnej pozie |
OSŁUPIENIE EFEKTORYCZNE |
próbujemy pobudzić pacjenta do jakiegoś ruchu, a on nic |
OSŁUPIENIE RECEPTORYCZNE |
zahamowanie częściowe - wyciągamy rękę, a chory cofa |
POBUDZENIE RUCHOWE |
hipomania - niemożność wyciszenia się, mania - brak kontaktu z rzeczywistością, słowotok, brak logiki |
KOMPULSJE |
natrętne czynności - mają na celu załagodzenie natrętnych myśli i obniżenie napięcia |
STEREOTYPIE (PERSEWERACJE RUCHOWE) |
wielokrotne, monotonne wykonywanie prostych, takich samych czynności ruchowych (np. ruszanie nogą, kołysanie się, stukanie, uderzanie głową itd) |
ECHOPRAKSJA |
automatyczne naśladownictwo czyiś ruchów |
ECHOMIMIA |
naśladowanie czyiś ekspresji twarzy |
ECHOLALIA |
powtarzanie czyjejś mowy pojedynczych słów |
ZMANIEROWANIE RUCHOWE |
dziwaczne czynności ruchowe (np. poruszanie się wyłącznie ruchem wirowym) |
POSTURYZMY |
przyjmowanie niezwykłych, dziwacznych, nierzadko niewygodnych pozycji ciała (np. w skłonie) |
TIKI |
nagłe, mimowolne, nierytmiczne skórcze określonych mięśni (to może być mrugnięcie, albo cały ruch) |
KATALEPSJA (giętkość woskowa) |
zesztywnienie mięśni (np. w katatonii plastyczna - giętkość woskowa albo zupełne usztywnienie ciała) |
KATAPLEKSJA |
nagła utrata napięcia mięśniowego, doprowadzająca do upadku |
KATATONIA |
wzrost spoczynkowego napięcia mięśni zanikający podczas wykonywania ruchów biernych lub czynnych / cały zespół objawów "zespół katatoniczny" w schizofrenii |
PRZYMGLENIE |
zmiejszenie rozpoznawania otoczenia - zakresu i dokładności; percepcja i rozumienie zaburzone; orientacje zaburzone; kontakt utrudniony |
ZMĄCENIE |
znacznego stopnia przymglenie, w którym obezne sa zniekształcenia rzeczywistości omamy, iluzje, aż po urojenia |
ZWĘŻENIE |
znaczne ograniczenie pola percepcyjnego i fragmentaryczność postrzegania |
SENNOŚĆ PATOLOGICZNA |
pojawianie się niezależnie od rytmu dobowego nadmiernej senności i tendencji do zapadania w sen; nawiązanie kontaktu możliwe poprzez bardzo silne bodźce |
STAN PRZEDŚPIĄCZKOWY |
patologicznie głeboki sen z zachowaniem reakcji na bardzo silne bodźce |
ŚPIĄCZKA |
wyłaczenie przytomności z zanikiem reaktywności; zniesienie odruchów i funkcji autonomicznych |
AWOLICJA / ABULIA |
tzw. zubożenie woli; znaczne ograniczenie lub brak zdolności do inicjowania działań |
AMBITENDENCJA |
występowanie sprzecznych dążeń, co uniemożliwia decydowanie i podjecie aktywności lub skutkuje sprzecznymi zachowaniami; por. ambisentencja, ambiwalencja w schizofrenii |
ODHAMOWANIE (ROZHAMOWANIE) |
utrata zdolności do dostosowania zachowań do norm społęcznych; np. skracanie dystansu, utrata kontroli nad popędami |
NEGATYWIZM BIERNY |
opór wobec poleceń, nakazów, ignorowanie |
NEGATYWIZM CZYNNY |
stawianie czynnego oporu wobec oddziaływań otoczenia, przeciwstawianie się lub wykonywanie czynności pzreciwnych do polecenia |
AUTOMATYZM NAKAZOWY |
bezwiedne, bezrefleksyjne poddawanie się poleceniom |
DEZORGANIZACJA ZACHOWANIA |
utrata zdolności do przeprowadzania działań celowych; uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności |