Starożytność klasyczna |
Okres dziejów cywilizacji grecko-rzymskiej rozwijającej się na obszarze basenu Morza Śródziemnego od połowy 4 tys p.n.e. (wynalezienie pisma) do 476 r . p.n.e. (upadek cesarstwa rzymskiego). |
kalokagatia |
Przekonanie, że człowiek powinien łączyć w sobie doskonałość moralną i fizyczną, piękno duchowe i cielesne. |
antyczny kanon piękna |
Wartości, którymi kierowali się antyczni artyści: miar, proporcje, ład, harmonia, symetria, mimesis |
mimesis |
naśladowanie natury, naturalność |
kontrapost |
Ciężar postaci spoczywa na jednej nodze, a druga jest odciążona. Sylwetka wygląda naturalnie. |
materializm |
W filozofii przekonanie, że rzeczywistość ma charakter materialny. |
idealizm |
Przekonanie, że rzeczywistość ma charakter przede wszystkim duchowy |
Heraklit z Efezu |
wszystko znajduje się w ciągłym ruchu |
Diogenes |
teoria cyników |
Sokrates |
ludzie uważający, że wszystko wiedzą są głupcami, ,,wiem, że nic nie wiem" |
Epikur |
epikuryzm, carpe diem |
Zenon z Kition |
stoicyzm |
Rzeczywistość niedoskonałym odwzorowaniem świata idei. |
Platon |
Poznawanie, to przypominanie tego, co dusza widziała w świecie idei. |
Platon |
Ludzie mądrzy są zarazem cnotliwi. |
Platon |
Państwem powinni rządzić filozofowie. |
Platon |
Świat nie jest ani wyłącznie materialny, ani duchowy. |
Arystoteles |
Forma jest źródłem ruchu i przyczyną przemian. |
Arystoteles |
Pierwsza przyczyna i ostateczny cel świata to absolut |
Arystoteles |
Złoty środek (rozsądek) |
Arystoteles |
Dionizje wielkie |
Święta na cześć Dionizosa. Zapoczątkowały teatr. |
pieśni uroczyste ku czci Dionizosa |
Dytyramb |
przewodnik chóru |
koryfeusz |
tragedia |
Najważniejszy w starożytnej grecji garunek dramatyczny. |
komedia |
przedstawiała zabawne scenki z życia codziennego. |
Twórcy dramatów |
Ajshylos, Sofokles, Eurydypies |
Wprowadzenie w sytuację wejściową dramatu |
Prolog |
pieśń chóru na wejśćie |
parodos |
sceny dramatyczne, w których brali udział aktorzy |
epejsodia |
przeplatające się z epejsodiami komentujące pieśni chóru |
stasimony |
pieśń chóru na zakończenie |
exodos |
zasada 3 jedności |
czasu, miejsca, akcji |
Tragedna antyczna |
-akcja opowiada o nieprzezwyciężonym konflikcie między dąrzeniami człowieka a siłami wyższymi -finałem jest nieuchronna klęska bohatera -katharsis -zasada trzech jedności -doświadczenia człowieka |
katharsis |
wewnętrzne uwolnienie człowieka od winy, lęku, emocji, stan oczyszczenia |
hybris |
ludzka pycha wynikająca z naiwnego przeświadczenia, że można oszukać los |
hamartia |
wina tragiczn, niezawiniona, nieświadome popełnienie zbrodnii |
fatum |
los, przeznaczenie, wobec którego człowiek pozostaje bezsilny |
ironia tragiczna |
efekt próby ucieczki człowieka przed przeznaczeniem, która paradoksalnie przybiża człowieka do klęski |
tragizm |
sytuacja jednostki nieuchronnie zmierzającej do katastrony, działającej w inię wyższych celów ale skazanej na klęskę |
Mit |
opowieść wyrażająca i porządkująca wierzenia jakiejś społeczności |
mit, cechy |
-odzwierciedla sferę sacrum - funkcjonują poza czasem historycznym -elementy fantastyczne - tłumaczą niezrozumiany świat - przekazują pragnienia, marzenia |
mity o stworzeniu świata |
kosmologiczne |
mity o narodzinach bogów |
teogoniczne |
mity o stworzeniu świata |
antropogeniczne |
mity o dziejach rodów |
genealogiczne |
mityzacja |
nadawanie cech mitu |
fetyszyzm |
oddawanie czci przedmiotom związanym z bogiem |
sacrum |
sfera świętości, wartości |
arhetyp |
wrzozec, model postępowania roli, zakodowany w powszechnej pamięci w nieświadomy sposób i powielany z pokolenia na pokolenie |
Cechy eposu |
-tematyka mitologiczna -współistnienie świata bogów i ludzi -inwokacja -dygresje(wtrącenia) -stałe epitety -porównana homeryckie - toposy - plastyczność przeżyć opisó bohaterów |
symbol Itaki |
sybmbol domu rodzinnego, ojczyzny |
pieśni |
zrytmizowane utwory o reguralnej budowie i róznorodnej tematyce (Horacy) |
treny |
poważne wiersze żałobne |
elegie |
podniosłe pieśni o ojczyźnie (Tyrajos) |
epigramaty |
krótkie, zwięzłe utwory upamiętniające |
anakreontyki |
o radości życia, biesiadne (Anakreont) |
sielanki |
o życiu na wsi (Teokryt) |
Horacy, twórczość cechy |
epikuryzm i stoicyzm |