|
Starożytność klasyczna |
|
Okres dziejów cywilizacji grecko-rzymskiej rozwijającej się na obszarze basenu Morza Śródziemnego od połowy 4 tys p.n.e. (wynalezienie pisma) do 476 r . p.n.e. (upadek cesarstwa rzymskiego). |
|
kalokagatia |
|
Przekonanie, że człowiek powinien łączyć w sobie doskonałość moralną i fizyczną, piękno duchowe i cielesne. |
|
antyczny kanon piękna |
|
Wartości, którymi kierowali się antyczni artyści: miar, proporcje, ład, harmonia, symetria, mimesis |
|
mimesis |
|
naśladowanie natury, naturalność |
|
kontrapost |
|
Ciężar postaci spoczywa na jednej nodze, a druga jest odciążona. Sylwetka wygląda naturalnie. |
|
materializm |
|
W filozofii przekonanie, że rzeczywistość ma charakter materialny. |
|
idealizm |
|
Przekonanie, że rzeczywistość ma charakter przede wszystkim duchowy |
|
Heraklit z Efezu |
|
wszystko znajduje się w ciągłym ruchu |
|
Diogenes |
|
teoria cyników |
|
Sokrates |
|
ludzie uważający, że wszystko wiedzą są głupcami, ,,wiem, że nic nie wiem" |
|
Epikur |
|
epikuryzm, carpe diem |
|
Zenon z Kition |
|
stoicyzm |
|
Rzeczywistość niedoskonałym odwzorowaniem świata idei. |
|
Platon |
|
Poznawanie, to przypominanie tego, co dusza widziała w świecie idei. |
|
Platon |
|
Ludzie mądrzy są zarazem cnotliwi. |
|
Platon |
|
Państwem powinni rządzić filozofowie. |
|
Platon |
|
Świat nie jest ani wyłącznie materialny, ani duchowy. |
|
Arystoteles |
|
Forma jest źródłem ruchu i przyczyną przemian. |
|
Arystoteles |
|
Pierwsza przyczyna i ostateczny cel świata to absolut |
|
Arystoteles |
|
Złoty środek (rozsądek) |
|
Arystoteles |
|
Dionizje wielkie |
|
Święta na cześć Dionizosa. Zapoczątkowały teatr. |
|
pieśni uroczyste ku czci Dionizosa |
|
Dytyramb |
|
przewodnik chóru |
|
koryfeusz |
|
tragedia |
|
Najważniejszy w starożytnej grecji garunek dramatyczny. |
|
komedia |
|
przedstawiała zabawne scenki z życia codziennego. |
|
Twórcy dramatów |
|
Ajshylos, Sofokles, Eurydypies |
|
Wprowadzenie w sytuację wejściową dramatu |
|
Prolog |
|
pieśń chóru na wejśćie |
|
parodos |
|
sceny dramatyczne, w których brali udział aktorzy |
|
epejsodia |
|
przeplatające się z epejsodiami komentujące pieśni chóru |
|
stasimony |
|
pieśń chóru na zakończenie |
|
exodos |
|
zasada 3 jedności |
|
czasu, miejsca, akcji |
|
Tragedna antyczna |
|
-akcja opowiada o nieprzezwyciężonym konflikcie między dąrzeniami człowieka a siłami wyższymi -finałem jest nieuchronna klęska bohatera -katharsis -zasada trzech jedności -doświadczenia człowieka |
|
katharsis |
|
wewnętrzne uwolnienie człowieka od winy, lęku, emocji, stan oczyszczenia |
|
hybris |
|
ludzka pycha wynikająca z naiwnego przeświadczenia, że można oszukać los |
|
hamartia |
|
wina tragiczn, niezawiniona, nieświadome popełnienie zbrodnii |
|
fatum |
|
los, przeznaczenie, wobec którego człowiek pozostaje bezsilny |
|
ironia tragiczna |
|
efekt próby ucieczki człowieka przed przeznaczeniem, która paradoksalnie przybiża człowieka do klęski |
|
tragizm |
|
sytuacja jednostki nieuchronnie zmierzającej do katastrony, działającej w inię wyższych celów ale skazanej na klęskę |
|
Mit |
|
opowieść wyrażająca i porządkująca wierzenia jakiejś społeczności |
|
mit, cechy |
|
-odzwierciedla sferę sacrum - funkcjonują poza czasem historycznym -elementy fantastyczne - tłumaczą niezrozumiany świat - przekazują pragnienia, marzenia |
|
mity o stworzeniu świata |
|
kosmologiczne |
|
mity o narodzinach bogów |
|
teogoniczne |
|
mity o stworzeniu świata |
|
antropogeniczne |
|
mity o dziejach rodów |
|
genealogiczne |
|
mityzacja |
|
nadawanie cech mitu |
|
fetyszyzm |
|
oddawanie czci przedmiotom związanym z bogiem |
|
sacrum |
|
sfera świętości, wartości |
|
arhetyp |
|
wrzozec, model postępowania roli, zakodowany w powszechnej pamięci w nieświadomy sposób i powielany z pokolenia na pokolenie |
|
Cechy eposu |
|
-tematyka mitologiczna -współistnienie świata bogów i ludzi -inwokacja -dygresje(wtrącenia) -stałe epitety -porównana homeryckie - toposy - plastyczność przeżyć opisó bohaterów |
|
symbol Itaki |
|
sybmbol domu rodzinnego, ojczyzny |
|
pieśni |
|
zrytmizowane utwory o reguralnej budowie i róznorodnej tematyce (Horacy) |
|
treny |
|
poważne wiersze żałobne |
|
elegie |
|
podniosłe pieśni o ojczyźnie (Tyrajos) |
|
epigramaty |
|
krótkie, zwięzłe utwory upamiętniające |
|
anakreontyki |
|
o radości życia, biesiadne (Anakreont) |
|
sielanki |
|
o życiu na wsi (Teokryt) |
|
Horacy, twórczość cechy |
|
epikuryzm i stoicyzm |