|
Prezydent |
|
-głowa państwa i uosobienie majestatu Rzeczypospolitej -gwarantuje ciągłość władzy państwowej -stoi na straży bezpieczeństwa i suwerenności państwa -stoi na straży nienaruszalności i niepodzielności terytorium państwa |
|
Model prezydentury w Polsce |
|
Prezydentura arbitrażowa- główny ciężar rządzenia państwem spoczywa na Radzie Ministrów, a prezydent wykazuje szczególną aktywność w razie wystąpienia konfliktów politycznych pomiędzy parlamentem a rządem (arbitraż ustrojowy) lub w razie niepokojów społec |
|
Zasady wyboru Prezydenta RP |
|
-prezydent wybierany jest na 5-letnią kadencję -wybory są: powszechne, tajne, równe, bezpośrednie i większościowe -kandydaturę zgłasza 100 tys obywateli -wygrywa kandydat, który w 1 turze otrzymał więcej niż połowę wszystkich głosów -2 tra odbywa się 2 tyg. po 1 jeśli kandydaci nie otrzymali wymaganej przewagi |
|
Zawieszenie prezydenta |
|
Następuje w wyniku przyjęcia przez Zgromadzenie Narodowe uchwały o postawieniu go w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu (trwa od dnia przyjęci uchwały do wydania orzeczenia przez Trybunał Stanu) |
|
Opróżnienie urzędu prezydnta |
|
Następuje na skutek: -śmierci prezydenta -zrzeczenia się przez niego urzędu -stwierdzenia nieważności wyboru prezydenta -uznania trwałej niezdolności do sprawowania władzy ze względu na stan zdrowia -usunięcia z urzędu na skutek orzeczenia wydanego przez Trybunał Stanu |
|
Uprawnienia wobec parlamentu |
|
-zarządzanie wyborów parlamentarnych -zwoływanie 1 posiedzenia Sejmu i Senatu -prawo rozwiązania Sejmu -prawo inicjatywy ustawodawczej -prawo do weta ustawodawczego -zwracanie się z orędziem do Narodu -prawo wystąpień przed Sejmem i Senatem lub Zgromadzeniem Narodwym |
|
Uprawnienia wobec Rady Ministrów |
|
-uczestnictwo w powoływaniu rządu -możliwość współkształtowania składu rządu -przewodnictwo w obradach Rady Gabinetowej -Rada Gabinetowa nie ma uprawnień wydawania aktów prawnych oraz stanowienia rozstrzygnięć prawnie wiążących |
|
Uprawnienia wobec władzy sądowniczej |
|
-powoływanie sądów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa -nominowanie prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, 1 prezesa Sądu Najwyższego, prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego |
|
Uprawnienia w zakresie bepieczeństwa |
|
-zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi RP -mianuje Szefa Sztabu Generalnego WP -mianuje naczelnych dowódców Sił Zbrojnych -nadaje najwyższe stopnie oficerskie -mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych -przewodniczy obradom Rady Bezpieczeństwa Narodowego -decyduje o wprowadzeniu stanu wyjątkowego |
|
Uprawnienia w zakresie polityki zagranicznej |
|
-ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe -mianuje, powołuje i odwołuje przedstawicieli dyplomatycznych innych państw -wydaje postanowienie o wypowiedzeniu wojny w sytuacji zbrojnej napaści państw na terytorium RP |
|
Uprawnienia tradycyjne |
|
-nadaje obywatelstwo RP i wyraża zgodę na zrzeczenie się go -dysponuje prawem łaski wobec każdej osoby skazanej wyrokiem sądu -nadaje tytuł naukowy profesora zwyczajnego po zatwierdzeniu przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów - nadaje ordery i odznaczenia -zarządza referendum ogólnokrajowe -wnioskuje o kontrolę NIK |
|
Odpowiedzialność prezydenta: konstytucyjna |
|
Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie konstytucji i ustaw w zakresie powierzonych obowiązków i w związku z zajmowanym stanowiskiem |
|
Odpowiedzialność prezydenta: karna |
|
Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za czyny związane z popełnieniem powierzonej funkcji i popełnieniem przestępstwa pospolitego. |
|
Kontrasygnata |
|
Wymóg złożenia przez Prezesa Rady Ministrów podpisu pod aktem, który wcześniej podpisany został przez prezydenta. |
|
Prerogatywy |
|
Akty, które nie podlegają obowiązkowej kontroli asygnaty. |