budowle z wielkich brył kamiennych nie wiązanych zaprawą

potężne pionowe słupy kamienne, surowe lub z grubsza obrobione, występujące pojedynczo lub w grupach

konstrukcje z pionowych brył kamiennych przykrytych głazem, najczęściej służyły jako grobowiec

budowle w formie kręgów utworzone z menhirów, często łączone górą poziomymi belkami kamiennymi; o charakterze kultowym bądź astronomicznym

kamienna, ustawiona pionowo płyta z inskrypcją lub płaskorzeźbioną dekoracją; pomnik nagrobny

trapezoidalna brama wejściowa (świątynia egipska - Nowe Państwo)

pionowa podpora o przekroju czworoboku

pionowa podpora o przekroju koła

świątynia budowana z cegły, na planie kwadratu, złożona z kilku kondygnacji (Mezopotamia)

sposób kompozycji polegający na przedstawianiu postaci o jednakowym wzroście

kamień ozdobiony reliefem; w Mezopotamii wykonywane w glinie pieczęcie cylindryczne ozdobione ornamentami stanowiące głównie pieczęć władcy

sztuka rzeźbienia i rytowania reliefów w kamieniach oraz wykonywanie niewielkich rzeźb i bibelotów

pomieszczenie podziemne, zbudowane najczęściej na planie koła, prostokąta lub w kształcie litery T z niewielką partią nadziemną, sumeryjski grobowiec królewski

kamienie graniczne, rodzaj dokumentu, na którym obrazami i pismem klinowym wyryte były postanowienia dotyczące własności ziemskiej; umieszczano je w świątyniach (Babilonia)

demony z głową władcy, skrzydłami orła, ogonem lwa, stopami byka; miały po pięć nóg, aby wskazywać, że ciągle są w ruchu, strzegą wejścia (Asyria)

czworoboczne duże płyty kamienne tworzące okładzinę dolnych partii ścian, gł. w pomieszczeniach pałacowych, dekorowane reliefami i inskrypcjami w p

lęk przed przestrzenią, zabudowane tło, wiele szczegółów nagromadzonych na ciasnej powierzchni

prostokątny budynek o jednym pomieszczeniu, w centrum miejsce na gnisko; budynek mieszkalny bądź mała świątynia

grobowiec na planie koła, z fałszywą kopułą i olbrzymim korytarzem poprzedzającym główną komorę

małe, zgeometryzowane figurki z marmuru o obłych kształtach

wydzielony, nietykalny obszar poświęcony bóstwu albo przeznaczony dla celów kultu

kształt piramidy, w który zamknięta jest kompozycyjnie główna grupa figuur w rzeźbie lub na obrazie

skrajny realizm

etruskie naczynie z czarnej glinki

naczynia człekokształtne

otwór kopule w stanowiący źródło światła we wnętrzu np. Panteonu

wielki monumentalny grobowiec na planie centralnym

najważniejszy punkt rzymskiego miasta, plac na planie prostokąta obudowany portykiem

budowla wznoszona na planie prostokąta, podzielona na 3 nawy kolumnadą, nawa główna jest najwyższa

miejsce posiedzeń senatu w star. Rzymie

publiczna mównica w star. Rzymie

rodzaj hallu z sadzawką pośrodku; główne pomieszczenie rzymskiej willi

wewnętrzny ogródek otoczony kolumnowym portykiem

wolnostojący monument w formie kolumny umieszczanej w centralnych miejscach dużych placów wieńczony fiurą

rodzaj wolnostojącej bramy, której przejścia zwieńczone są półkolistymi łukami; w centralnej części attyki umieszczona jest inskrypcja opowiadająca o bohaterskich czynach i zwycięstwach cesarza; tej samej tematyce są poświęcone reliefy wewnątrz przejścia;

monumentalnych rozmiarów rzeźba władcy przedstawionego na koniu w dostojnej i wojowniczej pozie, ustawiana na postumencie

imitujące okładzinę z barwnych kamieni, marmuru

stwarzające iluzję głębi przestrzennej za pomocą malowanych elementów architektonicznych

gemma rzeźbiona wypukło

gemma rzeźbiona wklęsło

cmentarze, grobowce podziemne

budynek przeznaczony do obrzędu chrztu

występujący fragment muru

otwarty ganek klmunowy lub filarowy, który oprzedza wejście tworząc gł. część fasady budynku

"sala tysiąca kolumn", pomieszczenie w którym strop jest podtrzymywany przez wiele kolumn

podpora męska, postać bez nóg

podpora meska, cała postać

żeńska podpora

prostokątne wnęki

łuk podtrzymywany przez 2 podpory

dekoracja wieńcząca szczyti boczne narożniki dachu, zazwyczaj z terakoty, brązu lub marmuru

przyścienne filary

układ wg. którego na kilku kondygnacjach znajdują się różne porządki kolumn

kiedy jedna kolumna obejmuje kilka kondygnacji

motyw ważenia dusz

wsparta na kolumnach loża (galeria) nad nawami bocznymi otwarta do wnętrza kościoła

materiał zdobniczy nakładany na ściany i elementy arch. wnętrz (rzadziej elewacji); w skład którego wchodzi wapno, piasek marmurowy, gips, klej i barwniki; ze stiuku kształtuje się motywy figuralne, ornamentalne, a nawet architektoniczna

muzułmańska budowla kultowa pełniąca funkcję domu modlitwy

wieże meczetu

wskazuje w meczecie kierunek modlitwy (Mekkę)

typ ikonograficzny wizerunków Matki Boskiej z Dzieciątkiem ukazujący Marię, która prawą dłonią wskazuje na Chrystusa na jej lewym ramieniu, zwracającego się w stronę widza i unoszącego prawą dłoń w geście błogosławieństwa

(miłosierna) typ ikonogrficzny przedstawień Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ukazujący Marię, trzymającą w ramionach małego Chrystusa i skłaniającą ku niemu głowę; Jezus obejmuje Marię za szyję i przytula policzek do jej twarzy; takie ujęcie służy wyeksponow

przedstawienie Chrystusa Władcy i Sędziego Świata z Matką Boską po Jego prawej stronie i św. Janem Chrzcicielem po lewej, ukazanymi w pozach modlitewnych

w cerkwiach ściana dzieląca nawę od przestrzeni ołtarzowej, wysoka, całkowicie zamknięta, pokryta ikonami; pośrodku znajdowało się przejście do przestrzeni ołtarzowej; składa się z kilku rzędów ikon rozmieszczonych wg ściśle określonych reguł; w centrum z

rodzaj ramy okalającej ikonę wprowadzający dodatkowe małe ikony

„podręcznik” malarstwa ikonowego zawierający wzorce ikonogrficzne, których należało ściśle przestrzegać

obraz kultowy, ukształtowany w sztuce wschodnio-chrześcijańskiej, wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i liturgiczno-symboliczne

świątynia obrządku wschodniego

czworokątny dziedziniec klasztorny

jadalnia klasztorna

obejście z wieńcem kaplic skupionych wokół apsydy

przemienność podpór polegająca na układzie: 2 kolumny, 1filar, 2 kolumny

rozbudowana, umieszczona poprzecznie do nawy, zachodnia część bazyliki charakterystyczna dla architektury przedromańskiej

trzustopniowa podbudowa świątyń greckich

trójkątny szczyt wieńczący portal lub okno, dekorowany ślepym lub ażurowym maswerkiem

element dekoracyjny składający się z form geometrycznych: laskowań, kół, stylizowanych trój- i czteroliści, stosowany do wypełniania okien, przeźroczy, balustrad

dekoracja na łączeniu żeber sklepienia

Medyceusze

papieże Sykstus IV i Juliusz II

dożowie

Gonzagowie

Sforza

uporządkowanie elewacji poprzez zastosowanie pilastrów, kolumn lub półkolumn obejmujących kilka (min. dwie) kondygnacji

dekoracyjne opracowanie faktury ściany za pomocą obróbki lica poszczególnych ciosów na wzór naturalnego łomu kamiennego dające wrażenie szorstkiego, nieobrobionego kamienia

dekoracyjne opracowanie lica muru kamiennego przez profilowanie zewnętrznych krawędzi poszczególnych ciosów lub naśladowanie tego w tynku, powstają w ten sposób poziome (i pionowe) podziały powierzchni, która następnie jest szlifowana

[projekt utwierdzenia nowego] kompozycje stanowiące połączenie płaskich form i podziałów geometrycznych z iluzjonistycznie rysowanymi bryłami – wprowadzenie do obrazu przestrzeni jak w architekturze, przetwarzanie malarstwa w arc

forma artystycznej wypowiedzi operująca ciągiem zdarzeń o częściowo zaplanowanej strukturze, otwarta na przypadek i improwizację, dążąca do wciągnięcia w akcję widza i uczynienia z niego współtwórcy wydarzenia

rodzaj działań wykonywanych przez artystów w obecności widzów; częstym elementem performance’u są działania parateatralne, przybierające formę zdarzeń o zaplanowanej strukturze i przebiegu czasowym; w odróżnieniu od happeningu artysta stosujący p. najczęś

ruch artystyczny powstały w Anglii i USA w początkach l.60. XX wieku; jest to sztuka powszechna, mająca na celu docieranie do jak najszerszego grona odbiorców; jako temat i tworzywo działalności artystycznej wykorzystywała przedmioty użytku codziennego, p