sąd, który swą prawomocność opiera na doświadczeniu (Kant)

sąd, który swą prawomocność opiera wyłącznie na rozumie, będąc przy tym niezależny od wszelkiego doświadczenia (Kant)

przekonanie, iż o niektórych sądach na temat świata nie jesteśmy w stanie sensownie orzec, czy są one prawdziwe, czy tez prawdziwe, a zatem pozostawiamy je nijako w zawieszeniu

dziedzina filozofii zajmująca się badaniem wartości

wyobcowanie, terminowi temu różni filozofowie nadawali różne sensy, podług Hegla jest to proces, w którym duch absolutny staje się obcym samemu sobie

jego nauczycielem i mistrzem był Tales

jego mistrzem i nauczycielem był Anaksymander

coś, co sprzeciwia się życiu, co jest z nim sprzeczne

Rosjanin

inaczej mówiąc, filozofia człowieka

bezkres, to, co nieokreślone, to, co nie jest przedmiotem doświadczenia naszych zmysłów (zob. Anaksymander)

nauki, które swą prawomocność opierają na doświadczeniu (np. fizyka, chemia, biologia)

nauki, które swą prawomocność opierają wyłącznie na rozumie, będąc przy tym niezależny od wszelkiego doświadczenia (np. matematyka)

Pierwszych filozofów nurtowały zagadnienia związane z przyrodą, z światem, z kosmologią. Określa się ich zwykle mianem filozofów przyrody, bądź też kosmologów, lub też filozofów presokratejskich.

Kierunek w psychologii, którego przedstawiciele utrzymują, iż psychika ludzka działa dzięki skojarzeniom. Za jego fundatora i prawodawcę powszechnie uważa się Davida Hume'a

Francuz

o definicji mówimy, iż zawiera błędne koło, jeśli twierdzenie, do którego doszliśmy, zawierało się w przesłance, od której wyszliśmy rozpoczynając nasze rozumowanie

postulat metodologiczny sformułowany przez średniowiecznego filozofa Williama Ockhama, który brzmi następująco: "entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem" (bytów nie należy mnożyć nad potrzebę)

fundamentalna kategoria ontologiczna, jest nim wszystko, co rzeczywiste, wszystko, czemu przysługuje istność,

Francuz

nauka o kontroli i komunikacji systemów

duch, czy też demon, który jakoby miał podpowiadać Sokratesowi, czego nie powinien czynić

metoda rozumowania polegająca na tym, iż ze wyprowadzamy wnioski ze zbioru przesłanek

pogląd utrzymujący, iż co prawda to Bóg stworzył świat, ale po tym akcie kreacji przestał się nim zupełnie zajmować, tak iż wszelkie modlitwy i prośby o interwencję kierowane do Niego są zupełnie bezsensowne

w "Timajosie" Platon przedstawia go jako boskiego budowniczego kosmosu, który uczynił z odwiecznej materii, mając przy tym za wzór równie odwieczny świat idei

w starożytne Grecji ów termin oznaczał rządy ogółu obywateli (do kategorii obywatel nie zaliczały się ani kobiety, ani niewolnicy

Uczeń Leukipposa, reprezentant materializmu atomistycznego. Uznawał on, iż natura świata jest na wskroś materialna i zmienna, nie należy więc doszukiwać się w nim jakiegoś niezmiennego

doktryna głosząca, iż każde zdarzenie posiada jakąś przyczynę, która warunkuje jego zaistnienie w ten sposób, iż musi ono zajść

wartość, którą przypisuje się wszelkim szlachetnym intencjom oraz uczynkom, a także rzeczom, które w satysfakcjonujący sposób spełniają przeznaczoną im rolę

jeden z zasadniczych punktów zainteresowań filozofii umysłu, można to pojęcie ująć jako strumień prywatnych przeżyć, znanych jedynie przeżywającemu podmiotowo,

doktryna głosząca, iż byt rozpada się niejako na dwie, niezależne od siebie, substancje

niematerialna część człowieka, jego "ja:, które odpowiada za wszelkie procesy mentalne zachodzące w nas

człowiek, którego cechuje otwartość na wszelkie nowe doświadczenia

sposób istnienia, który przypisać możemy jedynie człowiekowi jako istocie tworzącej własną istność

teoria głosząca, iż wypowiedzi o charakterze etycznym służą do wyrażania stanów emocjonalnych, nie zaś do stwierdzania, że coś jest prawdą bądź fałszem

Twierdził on, że co prawda Parmenides ma racje utrzymując, iż byt nie może wychynąć z niebytu, ani też się weń obrócić

nurt w filozofii dążący do powiązania wiedzy oraz doświadczenia, które najczęściej pojmuje jako zmysłowe treści świadomości

(teoria poznania, gnoseologia) - dział filozofii, który podejmuje kwestie związane z ludzkim poznaniem.

skutek uboczny jakiegoś procesu, który nie owocuje już żadnymi innymi skutkami

zawieszenie sądu, stanowiące jeden z celów, do którego zmierza rozumowanie sceptyckie

rozumowanie, bądź też sztuka prowadzenia dysputy, którego celem nie jest osiągnięcie prawdy, lecz zwycięstwo w prowadzonym sporze, bądź też uczynienia słabszego stanowiska silniejszym

dział filozofii zajmujący się teorią piękna oraz teorią przeżycia estetycznego

dział filozofii zajmujący się działaniami człowieka, które mogą być ocenianie ze względu na swą wartość moralną (dobro - zło)

doktryna etyczna głosząca , iż najwyższym dobrem, do którego dąży człowiek, jest szczęście

pogląd, iż poznając sprawy boskie nie powinniśmy raczej polegać na rozumie, a jedynie na naszych aktach wiary

pogląd, który głosi, iż świat realny sprowadza się wyłącznie do tego, co fizyczne

podług Arystotelesa są to struktury, które narzucone niezróżnicowanej materii tworzą wraz z nią przedmioty obecne w świecie

Niemiec

projekt polegający na przewidywaniu stanu świata w jakiejś ściśle określonej przyszłości poprzez określenie rozwoju takich, czy innych (np. społecznych) tendencji obecnych w teraźniejszości

ruch (ruchy, sekt gnostyckich było wiele) o charakterze filozoficzno - religijnym rozwijający się pomiędzy II a V w. n.e. na terenie Imperium Rzymskiego

Niemiec

Podług niego zasadą, która konstytuuje świat, jest ogień. Formy materii, które występują w świecie, stanowią jego różne, podlegające nieustannej zmianie, postacie.

rozważania prowadzone nad ostatecznym celem i przebiegiem procesów historycznych

przekonanie, iż procesy historyczne są w jakiś sposób konieczne

można to pojęcie rozumieć na dwojaki sposób, po pierwsze, jako subiektywna, wewnętrzną treść umysłu, po drugie zaś, jako obiektywna, wieczna, bezczasowa forma, która funduje zmienny świat zmysłów, w którym żyjemy

sposób wnioskowania - wychodząc od twierdzeń jednostkowych prowadzi ona do twierdzeń ogólnych

pogląd, iż punktem wszelkich odniesień i rozważań, jakiego by one nie były rodzaju, jest zawsze jednostka ludzka

wgląd we własną duchowość, w swe myśli oraz uczucia

człowiek, który dość niechętnie otwiera się na nowe doświadczenia i doznania, gdyż zbytnio jest zaambarasowany swym światem wewnętrznym

pogląd, którego zwolennicy głoszą, że istnieją inne źródła poznania niż tylko doświadczenie oraz rozum

ruch religijny powstały we Francji w siedemnastym wieku. Janseniści w swych poglądach na grzech oraz problem łaski mocno zbliżyli się do kalwinizmu

Anglik, empirysta, uznawał, iż umysł człowieka tuz po narodzinach jest czystą kartą, którą dopiero kolejne doświadczenia zapisują

pogląd, którego zwolennicy utrzymują, iż wszystko, co się zdarza, zdarza się z przypadku

Duński filozof i myśliciel religijny. zajmował się w swej działalności filozoficznej przede wszystkim człowiekiem oraz jego sprawami.

rodzaj poznania, który polega na biernym oglądzie rzeczy przez podmiot poznający. Dla mistyków stanowi ona najpewniejszą drogę do zjednoczenia się/poznania Boga/Absolutu.

pogląd, którego zwolennicy utrzymują, iż wszelkie normy i zasady, którymi ludzie kierują się w swym życiu prywatnym są wynikiem podjętej arbitralnie umowy, nie zaś czymś, co ma swe umocowanie w bycie bądź też naturze

Doktryna teologiczna głosząca, iż, po pierwsze, świat został wywołany z niebytu przez Boga, po drugie zaś, iż przy narodzinach człowieka tworzy On dla niego duszę

koncepcja polityczna, która w centrum zainteresowania stawia jednostkę oraz jej sprawy

dział filozofii zajmujący się wnioskowaniem

różni filozofowie i myśliciele, w tym religijni, definiowali ten termin

pogląd, którego zwolennicy utrzymują, iż świat składa się wyłącznie z materii

wiara w możliwość zjednoczenia się z Bogiem drogą ekstatycznej kontemplacji i w duchowy dostęp do tych dziedzin wiedzy, które nie są dostępne zwykłemu myśleniu.

podług Leibniza to nierozciągłe przedmioty psychiczne, mające zdolność postrzegania i przeżywania stanów pożądania

pogląd, którego zwolennicy utrzymują, iż wielość rzeczy świata tego sprowadza się do jednej zasady,

wszelkie zachowania oraz postawy, jakie przybierają ludzie żyjący w danej społeczności, a które to są oceniane podług skali wartości przyjmowanej przez tą właśnie społeczność

to niezwykle wieloznaczny termin, którego sens zmienia się wraz z naszym poglądem na świat, często bywa używany jako synonim słowa przyroda

dział filozofii, który podejmuje rozważania na temat istnienia, bytu jako takiego.

mistyczny grecki kult religijny i filozoficzny, który swój początek wziął z mitów o Orfeuszu,

pogląd głoszący, że Bóg jest wszędzie albo że Bóg i wszechświat to to samo. Najsłynniejszy system panteistyczny w filozofii nowożytnej stworzył Spinoza

błąd w rozumowaniu

Utrzymywał on, iż istnieją dwie ścieżki ludzkich dociekań. Pierwsza nich, którą możemy określić mianem drogi prawdy, lub też rozumu, druga z nich natomiast, którą z kolei możemy określić mianem drogi fałszu, lub też zmysłów.

Siedemnastowieczny filozof, myśliciel religijny oraz naukowiec. Był mocno związany z jansenistami (patrz: jansenizm).

Utrzymywał, iż zasadę rzeczywistości stanowi liczba.

postawa, która cechuje się tolerancją dla wielu rodzaju rzeczy, szczególnie zaś dla odmiennych światopoglądów

Punktem wyjścia jego filozofii był człowiek i jego sprawy. Powiedział, co następuje: "Człowiek jest miarą wszystkich rzeczy, istniejących, że istnieją, i nieistniejących, że nie istnieją".

doktryna głosząca, iż niektórzy ludzie rodzą się jako przeznaczeni do zbawienia lub potępienia i nawet dobre uczynki nie pomogą im uniknąć swego losu

zbiorcze miano, którym się określa starożytnych filozofów przyrody, żyjących przed Sokratesem

sceptycka doktryna głosząca, iż człowiek nie jest w stanie uzyskać wiedzy absolutnie pewnej i niewzruszonej, co najwyżej prawdopodobną

metoda leczenia zaburzeń psychicznych, której prawodawcą był Zygmunt Freud, polegała ona na wydobywaniu w trakcie luźnej rozmowy utajonych w głębi psychiki pacjenta emocjonalnych konfliktów

nauka zajmująca się badaniem ludzkiej psychiki

Każdy pogląd na świat, który uznaje, iż rozum stanowi wszelką podstawę wiedzy o nim

doktryna głosząca, iż prawda jest zależna od stanowiska podmiotu, który ją przypisuje bądź odmawia jakimś sądom

filozofa, która była przedmiotem wykładu w szkołach przykościelnych oraz uniwersytetach w okresie średniowiecza mniej więcej o XII - XVI

określenie korpusu poglądów, których głównym wyznacznikiem było to, iż za pomocą kategorii właściwych dla nauk przyrodniczych da się opisać wszelkie ludzkie doświadczenie

przekonanie, iż istnieję tylko ja i moje jestestwo, pogląd ten łączy się zwykle z nazwiskiem George'a Berkeleya

dwojakie znaczenie, po pierwsze, iż duch stanowi ostateczną zasadę świata, jego substancję

mechanizm samoobronny psychiki ludzkiej, który polega na tym, iż nieświadomie zamieniamy nieosiągalny cel naszych dążeń na inny, który może zostać zaakceptowany przez członków społeczeństwa

to, co istnieje samo z siebie i nie potrzebuje do tego niczego innego, tudzież istota rzeczy, to, co warunkuje, że przedmiot jest takim, jakim jest, tą kategorię wprowadził do słownika filozofii Arystoteles

Tales jako pierwszy udzielił na pytanie o to, skąd wziął się świat oraz czym jest on w swej najgłębszej istocie, odpowiedzi zgoła niemitologicznej, czyli takiej, które by się odwoływała do interwencji bogów.

(z greckiego ou - "nie", topos - "miejsce", czyli "miejsce, którego nie ma"), to idealne miejsce lub sposób życia, coś czego realnie nie da się wprowadzić w życie.

teoria etyczna głosząca, iż najwyższym dobrem, jakie człowiek jest w stanie osiągnąć, jest pożytek, jaki z podejmowanych działań wyniesie jednostka, bądź też społeczeństwo

ogólnie: przekonanie, iż wszelkie władze rozumu podlegają woli